Kamerun’u Kim Kurdu ?
Kamerun’u Kim Kurdu: Batı Afrika’nın orta kesiminde bulunan bir ülke olan Kamerun; 1950’li yıllar sonrasında sömürge etkisinden kurtularak bağımsızlığını kazanan Afrika devletlerinden biridir. Sömürge döneminden kurtulmalarına rağmen bu ülkelerin gerçek anlamda ne derecede bağımsız oldukları tabii ki apayrı bir konudur. Ama Kamerun’a bakacak olursak; Orta Afrika’dan uzak ve Kuzey Afrika’yla komşu olan konumu ve Atlas Okyanusu’na kıyısı olması sayesinde biraz daha şanslı bir durumdadır. Bu sayede ülkenin gelişimi daha kolay olmuştur. Zaten Kuzey Afrika şeridi dışında kıtada daha zengin ve müreffeh kabul edilebilecek tek ülke Güney Afrika‘dır. Kamerun’un en önemli kötü hatırası; başlıkta da belirttiğimiz gibi herhangi bir yerel dilinin bulunmaması. Evet; sömürge dönemindeki asimilasyon ve zorlamanın bir etkisi olarak Kamerun Cumhuriyeti’nde İngilizce ve Fransızca olmak üzere iki resmi dil mevcuttur.
Şimdi de ülkenin Avrupalılardan önceki dönemlerine, sömürge dönemlerine ve bağımsızlık sürecine bir göz atalım:
Kamerun tarihi:
Bugünkü Kamerun Cumhuriyeti’nin kurulduğu topraklar aslında tarihte o kadar özel bir öneme sahip değildi. Yani henüz siyasi bir birlik oluşturamamış kabilelerle biraz daha örgütlü topluluklar haline gelmeyi başarmış konfederasyonların yaşadığı bir Afrika coğrafyası idi. Bölgede hüküm sürmüş başlıca kabileler ve topluluklar ise özgür Bantu insanları ile güneydeki Bornu, Mandara, Logone-Birni, Makari-Goulfey, Fombina, Bamum gibi krallıklardı.
1472 yılında Avrupalılarla yaşanan ilk temasa kadar bu şekilde yaşadığı bilinen Kamerun yerlilerinin, milattan önceki dönemlerde de benzer avcı-toplayıcı yapılanmalarla veya küçük devletlerle hayatlarını idame ettirdikleri düşünülmektedir.
Avrupalıların bölgedeki etkilerinin boyutunu somut bir örnekle belirtecek olursak Kamerun ismi; Portekizce kökenlidir. Bölgeyi ziyaret eden Portekizli kaşifler burada deniz kabuklularının hayli bol olduğu bir nehre kabuklu hayvan anlamına gelen “Camaroes” ismini vermiştir. Daha sonra bu isimle ifade edilen coğrafya zamanla genişleyerek bugünkü Kamerun halini almıştır.
Avrupalıların ülkeye gelmesi ve sömürge dönemi:
Bahsettiğimiz gibi Kamerun’a ayak basan ilk Avrupalılar 1472 yılında burayı ziyaret eden Portekizli denizciler ve kaşifler olmuştur. Aynı zamanda söz konusu kafilenin önderi ise Fernando do Poo adlı bir kaşiftir.
Bölgenin artılarını eksilerini belirleyen, yatırım planları yapan kolonistler 300-400 yıllık süre boyunca burada tarlalarını ve istihdam olanaklarını genişletmişlerdir. Aynı zamanda yakaladıkları yerliler ile köle ticareti de yapmaya başlamışlardır. Bölge yeterince hakimiyetlerine girdikten ve yerlilerin direnci kırıldıktan sonra ise 1840 yılında alınan kararla köle ticareti yasaklanmıştır. Aynı zamanda misyonerlik faaliyetleri başlamıştır.
Portekizlilerin keşfettiği ve işlemeye başladığı Kamerun toprakları; 1850’lerden sonrasında el değiştirerek Almanların sömürgesine geçmiştir. Gelişen teknolojiye bağlı olarak bölge ticaret merkezleri ve ekonomik kuruluşlar ile renklenmeye başlamıştır.
1.Dünya Savaşı’na kadar Alman hakimiyetinde olan Kamerun; Almanların yenilgisi üzerine Birleşmiş Milletler kontrolüne geçmiştir. BM ise bölgenin yönetimiyle bizzat ilgilenmek yerine manda yönetimi esasına dayanacak şekilde Kamerun’u Fransa ve Britanya kolonisi olarak belirlemiştir.
Louis Pasteur Kimdir?
Bağımsızlık düşüncesinin ortaya çıkması ve isyanların patlak vermesi:
1920-1950 arasını bu şekilde geçiren Kamerun’da zamanla bağımsızlık fikirleri ortaya çıkmaya başlamıştır. Yıllarca sömürülen, köle edilen ve haksız yere öldürülen yerlilerin canına tak etmişti. 1950’li yıllara yaklaşırken bağımsız olma düşüncesiyle isyanlara başlamışlardır.
Özellikle Fransa hakimiyetinde olan bölgede daha şiddetli olan bu ayaklanmalar 1960 yılında sonuç vermiştir. Bugünkü ülkenin doğu topraklarını kapsayacak şekilde bağımsız bir Kamerun Devleti kurulmuştur. Dolayısıyla net bir bilgi verecek olursak Kamerun; 1 Ocak 1960 tarihinde bağımsız olmuştur. Zamanla Britanya hakimiyetinde bulunan bölgeler de referandum sonucunda bu bağımsız devlete katılmıştır. Böylelikle bugünkü Kamerun Cumhuriyeti’ni oluşturmuşlardır.
Kamerun’u kim kurdu?
Bağımsız bir Kamerun Devleti’nin kurulmasında tabii ki bütün isyancıların, fikir önderlerinin ve her koldan faaliyet gösteren yerlilerin payı mevcuttur. Fakat ilk hükümete ve ilk yöneticilere dair bilgi verecek olursak; Kamerun’un ilk devlet başkanı Ahmadou Ahidjo olmuştur. Fransa ile geliştirdiği ilişkiler sayesinde iyice güçlenen Ahidjo; burada tek partiye dayalı bir diktatörlük sistemi oturtsa da zamanla Kamerun yönetimi de evrim geçirmiştir. Aynı zamanda daha demokratik bir yapıya kavuşmuştur.
Günümüzdeki Kamerun Devleti; aradan geçen yarım asırlık süreye bağlı olarak çok daha etkin ve çeşitlilik gösteren bir konumdadır. Sömürgecilik dönemi bir yana; 1960 yıllarında yeni bağımsız olmuş Kamerun ve 2016 yılındaki Kamerun birbirinden apayrı konulardır. Fakat ne yazık ki şu anki yazımızın konusu değildir. Bunun için Kamerun tarihi, yönetim sistemi ve geçmişi üzerine sayfalarca analizler gerekmektedir.
