Bilezik Nedir?
Bilezik, bileği süsleyen ve çepeçevre saran takı parçasıdır. Tarih boyunca zenginlik göstergesi ve zitnet eşyası olarak kullanılmıştır.
İlginç olan şu ki, bilezik kelimesi Türkçe’de “bilek” sözcüğünden türemiştir. “-cik” ekiyle “küçük bilek” veya “bileğe ait olan” anlamını kazanmıştır.
Anadolu kültüründe bilezik sadece bir takı değil, aynı zamanda:
- Kadınların ekonomik güvencesi
- Evlilik geleneklerinin önemli bir parçası
- Statü sembolü
- Bazen de nazardan korunma aracı olarak görülmüştür
Günümüzde altın, gümüş, bakır gibi değerli metallerden yapıldığı gibi, ahşap, cam, plastik gibi alternatif malzemelerden de üretilmektedir. Her kültürde farklı desenler ve motiflerle kendine has bir kimlik kazanmıştır.
Bileziği Kim İcat Etti?
Bileziği Kim Buldu: Bilezik tarihi o kasar eskiye dayanıyor ki, kimin bulduğu ile ilgili bir yazılı kaynağa ulaşmak mümkün bile değil. Aksine bilezik, yazının bile icadından eskiye dayandığını gösteren birçok kaynak mevcut.
Yazının icadı, eğer çivi yazısını dikkate alırsak Milattan Önce 3200 yıllarına denk gelir. Özellikle Anadolu’da tarih kaynağı olan Çatalhöyük’te yapılan kazılarda elde edilen taş bilezikleri, müzelerde görmek mümkün. Alacahöyük’te kral mezarlarında bulunan altın bilezikler ise Milattan Önce 3000’li yıllara kadar dayanmaktadır.
Bu dönemlerde bileziklerin bugün kullanım amacı olan süs eşyası olmasından daha çok, dinsel törenlerde, ayinlerde kullanıldığı zannedilmektedir. Zira ilk bileziklerin tek parça olmasından ziyade deniz kabukları, kemikler, gösterişli küçük taşlardan yapılmış olduğu görülür. Bu parçaların dizilerek bilezik haline getirilmelerini amacı da ayin veya törenlerde kullanılmasıdır. Hatta çıkarttığı seslerin töreni daha gizemli bir hale getirdiği de düşünülmektedir.
Bunların yanında yine taş duvarlara çizilen hiyeroglifler de yine bilezik şekillerine rastlanmaktadır. Kısacası Anadolu medeniyetlerindeki birçok topluluklarda bileziğin sadece kadın değil, erkekler tarafından da kullanıldığını göstermektedir.
Medeniyet, gün geçtikçe değişik malzemelerden bilezik üretmiştir. Ancak hiç birisi üretilen malzemenin pahalı olması diğerlerinden daha gösterişli durmasından dolayı altın bileziklerin yerini tutmamıştır.